Bractwa Kurkowe to najstarsze, bogate w tradycje organizacje strzeleckie. W XIV wieku były już prawie powszechną organizacją cechów rzemieślniczych i gildii kupieckich, której podstawowym zadaniem było przygotowanie miejskich sił obronnych. Dla podniesienia sprawności bojowej mieszczan organizowano coroczne zawody strzeleckie, zaczęły powstawać organizacje strzeleckie zwane najczęściej bractwami. Nazwa bractwa pochodzi od kura, czyli drewnianego koguta. W początkowym okresie strzelano do drewnianego kurka z łuków i kusz, a po upowszechnieniu prochu – z rusznic do drewnianych tarcz. Tego, któremu udało się rozbić kura, nazywano królem kurkowym.
Pierwsze strzelanie o godność Króla Kurkowego w Lidzbarku odbyło się już w 1920 roku. Jego organizatorem było najprawdopodobniej stowarzyszenie niemieckie Victoria Schutzengilde. Królem Kurkowym został brat August Kudert, a rycerzami: Paweł Radig i Franciszek Karczewski.
W latach 1921 – 1922 strzelania o tytuł Króla Kurkowego nie odbywały się, bowiem odnotowano dwuletnią przerwę w działalności Bractwa tuż po jego założeniu. Możliwe, że główną przyczynę stanowił brak strzelnicy. Po uruchomieniu strzelnicy – przy dzisiejszej ul. Piaski – w 1923 roku zawody odbyły się w uroczystej atmosferze. 20 sierpnia –w niedzielę – po nabożeństwie w kościele p.w. św. Wojciecha odbyła się „część oficjalna” w hotelu „Pod Trzema Koronami” i koncert na pl. Hallera. O godzinie 14.00 udano się w towarzystwie orkiestry na strzelnicę. Królem Kurkowym po zwycięstwie w zawodach został Bronisław Sargalski (28 pkt), tytuł pierwszego rycerza wywalczył Feliks Uzikowski (26 pkt) a drugiego rycerza – Zygmunt Ścisłowski (24 pkt). Odtąd co roku odbywały się zawody o tę godność. Zwycięzców przedstawia zestawienie:
Rok Król Kurkowy I Rycerz II Rycerz
1923 Sargalski Bronisław Uzikowski Feliks Ścisłowski Zygmunt
1924 Ścisłowski Zygmunt Kołecki Józef Śmigielski Mieczysław
1925 Michalski Tadeusz Ścisłowski Zygmunt Piotrowski Jan
1926 Sargalski Bronisław Neumann Bolesław Ruciński Hieronim
1927 Jakubowski Jan Neumann Bolesław Sargalski Bronisław
1928 Uzikowski Feliks Jakubowski Jan Ruciński Edmund
1929 Borowski Bronisław Lewandowski Ildefons Kozicki Alojzy
1930 Andrysiak Wiktor Krukowski Władysław Neumann Bolesław
1931 Waleszkowski Gustaw Krzemiński Jan Jakubowski Jan
1932 Lewandowski Ildefons Uzikowski Feliks Waleszkowski Gustaw
1933 Klucznik Bronisław Ścisłowski Zygmunt Lewandowski Ildefons
1934 Neumann Bolesław Andrysiak Wiktor Piotrowski Jan
1935 Kamiński Alojzy Lewandowski Ildefons Lniski Leon
1936 Neumann Bolesław Lewandowski Ildefons Klucznik Bronisław
1937 Ruciński Jan Borowski Bronisław Lniski Leon
1938 Jakubowski Jan Feiffer Fryderyk Piotrowski Jan
1939 Neumann Bolesław Lewandowski Ildefons Bronisz Władysław
Królem w każdym roku był ten strzelec, który zdobył największą ilość punktów w strzelaniu – decydowała suma trzech strzałów, a przy równej ilości punktów decydował najlepszy strzał.
1 maja 1925 roku nastąpiło uchwalenie Dokumentu Fundacji i Regulaminu Nagrody Przechodniej ofiarowanej przez brata Augusta Kuderta. Był to srebrny order z łańcuszkiem. Pierwszym zwycięzcą o to trofeum był brat Jan Brózda. Rycerzami zostali O. Goritzki i B. Tessar. Miano rywalizować o niego corocznie w maju. Kolejnymi zdobywcami tej nagrody byli bracia:
Data Zwycięzca
10.05.1925 Brózda Jan
02.05.1926 Sargalski Bronisław
08.05 1927 Blank Wilhelm
06.05.1928 Licznerski Roman
05.05.1929 Jakubowski Jan
11.05.1930 Uzikowski Feliks
10.05.1931 Piotrowski Jan
22.05.1932 Klucznik Bronisław
25.05.1933 Neumann Bolesław
27.05.1934 Uzikowski Feliks
05.05.1935 Romanowski Franciszek
21.06.1936 Ruciński Hieronim
23.05.1937 Lniski Leon
29.06.1938 Gumiński Wiktor
16.07.1939 Gumiński Wiktor
Kolejną nagrodą, o którą rywalizowali bracia z Lidzbarskiego KBS był srebrny order jako nagroda przechodnia ufundowany przez brata Pawła Piotrowskiego z Wąbrzeźna. Nagrodę ustanowiono 12 stycznia 1926 roku, a w czerwcu odbyło się pierwsze strzelanie. Nagrodę tę zdobywali kolejno:
Data Zwycięzca
28.06.1926 Gumiński Wiktor
23.07.1927 Kozicki Alojzy
08.07.1928 Piotrowski Jan
14.07.1929 Neumann Bolesław
20.07.1930 Radig Paweł
12.07 1931 Uzikowski Feliks
10.07.1932 Andrysiak Wiktor
06.08.1933 Neumann Bolesław
08.07.1934 Topolewski Kazimierz
04.08.1935 Klucznik Bronisław
26.07.1936 Ruciński Jan
04.07.1937 Bronisz Władysław
12.06.1938 Neumann Bolesław
11.06.1939 Gumiński Wiktor
Trzeciego lipca 1928 roku kolejny srebrny order jako nagrodę przechodnią ustanowiły żony członków KBS w Lidzbarku. Na dokumencie fundacji widnieją nazwiska pań: L. Lewandowskiej, H. Jakubowskiej, M. Rucińskiej, A. Rucińskiej, S. Krzemińskiej, J. Piotrowskiej, P. Borowskiej, E. Dziewierzyńskiej, C. Ścisłowskiej, P. Klucznikowej, M. Kamińskiej, J. Neumannowej i A. Uzikowskiej. Pierwsze strzelanie o trofeum pań zwyciężył Stanisław Tessar. W kolejnych latach zwycięzcami byli:
Data Zwycięzca
23.06.1929 Radig Paweł
01.06.1930 Krzemiński Jan
31.05.1931 Uzikowski Feliks
07.06.1932 Jakubowski Jan
1933 Klucznik Bronisław
27.05.1934 Ścisłowski Zygmunt
16.06.1935 Ścisłowski Zygmunt
21.06.1936 Ruciński Hieronim
23.05 1937 Klucznik Bronisław
29.06.1938 Ruciński Jan
16.07.1939 Gumiński Wiktor
11 listopada 1928 roku po raz pierwszy rozpoczęto rywalizację o nagrodę przechodnią ufundowaną przez brata Feliksa Uzikowskiego. Terminem zawodów był zawsze 11 listopada lub dzień zakończenia sezonu strzeleckiego. Zdobywcami tej nagrody przechodniej byli:
Data Zwycięzca
11.11.1928 Lewandowski Ildefon
20.10.1929 Lewandowski Ildefons
19.10.1930 Ruciński Jan
18.10.1931 Neumann Bolesław
02.10.1932 Krukowski Władysław
15.10.1933 Topolewski Kazimierz
14.10.1934 Lewandowski Ildefons
13.10.1935 Neumann Bolesław
18.10.1936 Klucznik Bronisław
10.10.1937 Lniski Leon
16.10.1938 Lniski Leon
Ostatnią nagrodę przechodnią ustanowił Zarząd Miasta reprezentowany przez burmistrza Sylwestra Parzyboka. Ustanowiono ją 20 września 1935 roku, a był to również srebrny order ze srebrnym łańcuszkiem. Order zawierał wizerunek herbu Lidzbarka w emalii. Tego samego dnia odbyło się pierwsze strzelanie. Zwycięzcami w zawodach o to trofeum byli:
Data Zwycięzca
20.09.1935 Klucznik Bronisław
18.10.1936 Ruciński Hieronim
21.05.1937 Jakubowski Jan
11.09.1938 Feiffer Fryderyk
19.06.1939 Jakubowski Jan
Uroczyste strzelania o godność króla majowego odbywały się każdego roku, w lipcu zaś o godność króla kurkowego. Podczas owych uroczystości grała orkiestra wojskowa lub miejscowa orkiestra strażacka. W dniu strzelania o godność króla kurkowego grano pobudki przed starym królem i jego rycerzami oraz prezesem. Natomiast po strzelaniu odbywała się uroczysta dekoracja, a wieczorem na cześć Króla i jego rycerzy w leśniczówce miejskiej. Każde strzelanie objęte było Regulaminem strzelania o nagrody dla 3 najlepszych strzelców w ciągu sezonu.
Zawody o nagrody obejmowały następujące strzelania:
– o godność króla majowego,
– o order przechodni Pań,
– o order przechodni brata Kuderta Augusta,
– o godność Króla Kurkowego,
– o ordery, nagrody i z tarczy próbnej w dniu strzelania Króla Kurkowego,
– o order króla żniwnego (brata P.Piotrowskiego),
–o order przechodni „Dzień Sportu” (fundacji Zarządu Miejskiego),
– o order przechodni „Odrodzenia Polski” (brata F. Uzikowskiego) i ewent. inne nagrody przechodnie stosownie do uchwały Walnego Zebrania, np. nagrody przechodniej strzelania zespołowego Kurkowych Bractw Strzeleckich Brodnica – Działdowo – Lidzbark.
W reaktywowanym w 1999 roku KBS w Lidzbarku również rozpoczęły się zawody strzeleckie. Systematycznie raz w miesiącu odbywają się strzelania szkoleniowe, a w ciągu roku uroczyste strzelania o godność Króla Kurkowego, Króla Żniwnego, z okazji Święta Niepodległości, z okazji Dni Lidzbarka i o „Złoty Róg Jednorożca”. Najważniejszymi z nich były i wciąż są zawody o godność Króla Kurkowego. Symbolem godności Króla i Królowej w bractwach kurkowych są insygnia królewskie. W lidzbarskim Bractwie są to: Diadem Królowej, Pierścień Królewski oraz Łańcuch wykonany ze srebra zawierający symbolikę bracką oraz tzw. klejnoty z wygrawerowanymi na odwrocie nazwiskami Króla Kurkowego. Dobrym zwyczajem jest wzbogacanie klejnotu przez kolejnych jego posiadaczy, którymi na jeden rok zostają zwycięzcy strzelania do tarcz królewskich. Insygnia te zostały poświęcone w Kościele Św. Wojciecha podczas uroczystej Mszy Świętej.
Po raz pierwszy, po 61 latach przerwy wznowiono zawody o tytuł Króla Kurkowego w roku 2000. Zwyciężył Brat Wojciech Kalisz, który po entuzjastycznym okrzyku został podrzucony w górę, odśpiewano „Sto Lat” i zaczęły się gratulacje. Jako jeden z pierwszych zwycięzcy gratulował vice Burmistrz miasta Lidzbark Pan Piotr Kramkowski.
Zgodnie z tradycją w Zielone Świątki bracia kurkowi strzelali o najdostojniejszy tytuł Króla Kurkowego.
W roku 2009 zmagania w strzelaniu do ozdobnej drewnianej tarczy zwyciężył Jerzy Wisiński, I Marszałkiem został Jarosław Karpiński a II Józef Sobiesierski. Zgodnie z tradycją zawody odbyły się w Zielone Świątki, a zwycięzca zdobył najdostojniejszy tytuł Króla Kurkowego.
W sobotę 27 czerwca w Lidzbarku odbyła się uroczysta intronizacja Jerzego Wisińskiego – króla kurkowego AD 2009. W powojennej historii Kurkowego Bractwa Strzeleckiego w Lidzbarku Wisiński został 10 Królem Kurkowym.Tego dnia odbyły się także zawody strzeleckie. Uroczystość odbyła się w centrum Lidzbarka. Tradycyjnie oddano strzał z armaty oraz moździerza. W imprezie udział wziął także burmistrz Lidzbarka – Jan Rogowski oraz bracia kurkowi z: Torunia, Solca Kujawskiego, Starogardu Gdańskiego i Grudziądza. Po akcie nadania tytułu króla kurkowego Jerzemu Wisińskiemu wręczono także odznaczenia. W akcie nadania uczestniczył burmistrz Jan Rogowski i ustępujący król kurkowy – Waldemar Karkocha. Otrzymali je: Piotr Ładziak, Piotr Ławicki, Wojciech Kalisz oraz Janusz Wypych. Uroczystość uświetniła Młodzieżowa Orkiestra Dęta OSP w Lidzbarku pod batutą Zbigniewa Stanisławskiego. Janusz Wypych przedstawił historię lidzbarskiego Kurkowego Bractwa Strzeleckiego. Po ceremonii oddano strzał z armaty i moździerza, a następnie odbył się przemarsz, który poprowadziła orkiestra. Następnie bractwa udały się na strzelnice, gdzie odbyły się zmagania strzeleckie.
Podczas strzelania o godność Króla Kurkowego w roku 2013 Królem Kurkowym został Radosław Drzewoszewski, a marszałkami zostali Krzysztof Poterała i Zbigniew Łukaszewski. Na strzelnicy Brackiej w Lidzbarku o ten zaszczytny, a zarazem zobowiązujący tytuł toczyła się zacięta rywalizacja 19 maja 2013 roku – tradycyjnie w Zielone Świątki. Tytuł królewski to nie tylko zaszczyty, ale i obowiązki, do których należy także pomnażanie majątku Bractwa. Pierwszym gestem Króla Radosława było przekazanie na rzecz Bractwa dwóch sztuk broni palnej. Uroczysta Intronizacja Radosława Drzewoszewskiego – Króla Kurkowego AD 2013 – odbyła się 22 czerwca.
W ciągu minionych 15 lat godność tę jak i godność marszałków zdobywali:
|
|